طور کلی بیماری کبد چرب یکی از بیماری های خاموش و بسیار شایع است که افراد زیادی به آن مبتلا می‌شوند. شاید شما هم به این بیماری ابتلا داشته باشید ولی در حال حاضر از ابتلا به آن آگاه نباشید؛ پس بهتر است علائم و نشانه های ابتلا به این بیماری خاموش را بشناسید و حداقل سالی دو بار با انجام دادن آزمایش خون؛ از سلامت خود اطمینان حاصل فرمایید.
کبد چرب چیست؟
بیماری‌های کبد انواع متعددی داشته و هرکدام به‌نوعی به این اندام حیاتی آسیب وارد می‌کنند. کبد چرب یکی از شایع‌ترین بیماری های کبد است که به دلیل تجمع چربی در آن ایجاد می‌شود. کبد چرب که با نام استئاتوز کبدی نیز شناخته می‌شود، زمانی اتفاق میفتد که چربی در کبد تجمع پیدا کند.
وجود مقدار کمی چربی در این اندام طبیعی است. اما تجمع بیش از حد آن می‌تواند به یک مشکل اساسی تبدیل شود. اگر بیش از ۵ تا ۱۰ درصد از وزن کبد شما چربی است احتمالا به این بیماری مبتلا هستید. کبد دومین ارگان بزرگ بدن است. این عضو، به فرآوری مواد غذایی کمک میکند و مواد مضر خون را فیلتر میکند. گاهی این بیماری را بیماری خاموش کبدی می‌نامند، به این دلیل که می‌تواند بدون ایجاد علائم رخ دهد.
کبد چرب یک بیماری قابل برگشت است. اغلب نشانه خاصی ندارد و به طور معمول اگر درمان شود آسیب دائمی و همیشگی ایجاد نمی‌کند.
شیوع این بیماری در بسیاری از نقاط جهان، به ویژه در کشورهای غربی، به طور فزاینده‌ای در حال افزایش است و حدود ۲۵ درصد از مردم جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما خبر خوب این است که این بیماری یک بیماری برگشت‌پذیر است و با تغییر سبک زندگی قابل درمان است.
این بیماری به دو دسته تقسیم می‌شود. هر دو نوع آن با تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی سالم به‌مرور بهبود پیدا می‌کنند.
علایم کبد چرب :
با انواع کبد چرب بیشتر آشنا شوید
این بیماری به دو شکل اصلی دیده می‌شود. علت ایجاد هر یک متفاوت بوده و عامل خطر آنها از هم مجزا است.
کبد چرب الکلی (AFLD): نوعی از بیماری که به علت مصرف بیش از حد الکل ایجاد می‌شود. نوشیدن زیاد الکل باعث تجمع چربی در کبد می‌شود. افرادی که الکل مصرف می‌کنند، باید مصرف آن را محدود کنند، تا به این بیماری مبتلا نشوند. در کشورهایی مانند ایالات متحده آمریکا که مصرف الکل زیاد است، حدود ۵% جمعیت دچار این بیماری هستند.
کبد چرب غیر الکلی (NAFLD): نوعی از بیماری که به علت عاملی غیر از الکل مانند ژنتیک، چاقی، دارو و غیره ایجاد می‌شود. این نوع از بیماری ارتباطی با مصرف الکل ندارد. از هر سه بزرگسال، یک نفر و از هر ۱۰ کودک یک نفر ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. علت دقیق ایجاد این نوع از بیماری مشخص نیست. اما در افراد چاق و دیابتی بیشتر دیده می‌شود.
درباره کبد چرب غیر الکلی بیشتر بدانید
انواع گریدهای بیماری کبد چرب را بشناسید
این بیماری دارای ۴ مرحله است که از گرید ۱ تا ۴ طبقه‌بندی می‌شوند و می‌تواند طی ۴ مرحله پیشرفت کند:
کبد چرب گرید ۱ (کبد چرب ساده): در کبد چرب گرید ۱ چربی اضافی در کبد تجمع پیدا میکند. اگر بیماری از گرید ۱ پیشرفت نکند، تقریبا بی‌ضرر است.
کبد چرب گرید ۲ (استئو هپاتیت): کبد چرب گرید ۲ علاوه بر چربی اضافی، التهاب نیز در کبد وجود دارد.
کبد چرب گرید ۳ (فیبروز کبدی): التهاب در کبد باعث ایجاد زخم شده است. التهاب مداوم باعث ایجاد اسکار در کبد می‌شود. اما کبد هنوز می‌تواند عملکرد طبیعی داشته باشد.
کبد چرب گرید ۴ (سیروز کبدی): زخم کبد به طور گسترده‌ای گسترش یافته است. سیروز یک بیماری بالقوه تهدیدکننده زندگی است که می‌تواند باعث نارسایی کبدی شود و معمولا غیرقابل برگشت است. به همین دلیل بسیار مهم است که از پیشرفت آن جلوگیری کنید.
مراحل کبد چرب متنوع است.
این بیماری ۴ مرحله دارد که از کبد چرب ساده شروع می‌شود و به سیروز کبدی و در مرحله بعدتر به سرطان کبد می‌رسد.
سیروز کبدی چیست؟
تجمع بیش از حد چربی در کبد می‌تواند باعث التهاب این اندام شود. التهاب، باعث آسیب به کبد و ایجاد زخم یا اسکار می‌شود که به عنوان فیبروز کبدی نیز شناخته می‌شود. فیبروز شدید کبدی، سیروز نامیده می‌شود که در موارد شدید، می‌تواند منجر به نارسایی کبد شود.
مقاله هر نکته ای که درباره سیروز کبدی باید بدانید را مطالعه کنید
سیروز ممکن است باعث ایجاد علائم مختلفی شود مانند:
از دست دادن اشتها
کاهش وزن
ضعف
خستگی
خون دماغ شدن
خارش پوست
زرد شدن پوست و چشم
ایجاد شبکه‌هایی از رگ‌های خونی شبیه به تار عنکبوت زیر پوست
درد شکم
تورم شکم
تورم پاها
بزرگ شدن پستان در مردان
گیجی، خواب آلودگی و اختلال در گفتار (انسفالوپاتی کبدی).
علائم کبد چرب چیست؟
احتمالا از خود می‌پرسید علایم کبد چرب چیست؟ این بیماری علائم و نشانه‌های مختلفی دارد. ممکن است همه این علامت‌ها را نداشته باشید و حتی گاهی متوجه نشوید که به این بیماری مبتلا شده‌اید. علایم کبد چرب عبارتند از:
خستگی شدید
ضعف
کاهش وزن
زرد شدن پوست یا چشم ها
خارش طولانی مدت
از دست دادن اشتها
تهوع و استفراغ
درد در ناحیه مرکز شکم یا در ربع راست و بالای شکم.
دچار خارش بدن و حالت تهوع شدی؟
برای بررسی علائم کبد چرب با متخصص مشورت کن.
دکتر گوارش آنلاینپزشک متخصص گوارش و کبد
علائم کبد چرب مختلف است.
علائم کبد چرب متنوع و نشان‌دهنده‌ی مرحبه‌ی کبد چرب هستند.
علائم پیشرفته تر کبد چرب
اگر این بیماری به مرحله سیروز کبدی برسد، اسکارها پیشرفته شده و علائم زیر ظاهر می‌شوند:
تورم شکم
بزرگ‌شدن رگ‌های خونی در زیرپوست
بزرگ‌شدن طحال
قرمز شدن کف دست
زردی پوست و چشم
هر مرحله از کبد چرب چه نشانه هایی دارد؟
گرید ۱ و ۲ بیماری معمولا هیچ علامتی نداشته و ممکن است شخص متوجه ابتلا به این بیماری نشود. گاهی ممکن است شخص دچار خستگی یا ضعف کند. زمانی که بیماری به مرحله فیبروز کبدی یا گرید ۳ می‌رسد، ممکن است علائمی مانند درد در سمت راست بالای شکم، خستگی مفرط، کاهش وزن و ضعف ایجاد شوند.
بیشتر علائم مربوط به سیروز کبدی بوده که شامل درد شکم، ازدست‌دادن اشتها، کاهش وزن، خستگی، حالت تهوع، خارش پوست، زردی، کبودی و خونریزی آسان، ادرار تیره، تجمع مایع در شکم و تورم پاها می‌شود.
از آنجایی که کاربران سؤالات زیادی در مورد علائم و نشانه های کبد چرب داشتند، تصمیم گرفتیم در این بخش در قالب چند سؤال و جواب به این پرسش‌ها پاسخ دهیم.
رنگ چشم زرد چه زمانی نشانه کبد چرب است؟
زمانی که بیماری به مرحله سیروز کبدی یا گرید ۴ می‌رسد، ممکن است رنگ پوست یا سفیدی چشم به سمت زردی برود. در اثر تجزیه گلبول‌های قرمز در کبد بیلی‌روبین ایجاد می‌شود. بیلی‌روبین رنگ‌دانه زردرنگ بوده و افزایش آن در بدن باعث زردی می‌شود. اختلال در عملکرد کبد باعث افزایش این ماده در بدن شده و پوست زرد می‌شود.
ورم پا نشانه کبد چرب است؟
در مرحله سیروز کبدی ممکن است تورم در پاها و دست‌ها ایجاد شود. در گرید ۱ تا ۳ معمولا چنین عارضه‌ای دیده نمی‌شود. معمولا این عارضه با تجمع مایع در شکم، حالت تهوع و کاهش وزن همراه است.
کف دست قرمزرنگ نشانه کبد چرب است؟
این بیماری در مراحل اولیه علامت خاصی ندارد و ممکن است بسیاری از افراد متوجه آن نشوند. اما در مراحل پیشرفته زمانی که به سیروز کبدی تبدیل شده است، ممکن است شخص لک‌های قرمزی را روی کف دست مشاهده کند.
جوش صورت نشانه کبد چرب است؟
نشانه های کبد چرب و جوش صورت چندان مرتبط نیستند و این بیماری به طور مستقیم در ایجاد جوش صورت تاثیری ندارد و تنها نشانه‌ای که ممکن است در چهره ایجاد کند، زردی پوست است. اما این نکته را باید در نظر داشته باشید که خوردن غذاهای چرب مانند فست‌فود یا مصرف زیاد الکل می‌توانند باعث جوش زدن شوند. پس اگر صورت شما مدام جوش می‌زند، احتمال دارد، علت آن رژیم غذایی ناسالم باشد. این رژیم غذایی ناسالم روی کبد هم تاثیرات منفی دارد.
ورم بدن نشانه کبد چرب است؟
این بیماری در مراحل پیشرفته یعنی در گرید ۴ یا سیروز کبدی منجر به عوارض زیادی می‌شود. یکی از این علائم تجمع آب در شکم و تورم این ناحیه است. همچنین ممکن است پاها نیز دچار تورم شوند.
خارش پوست نشانه کبد چرب است؟
عوامل و بیماری‌های متعددی باعث خارش پوست می‌شوند. گاهی ممکن است افرادی که بیماری کبد چرب دارند، این عارضه را تجربه کنند. خارش پوست به‌ویژه در مرحله سیروز کبدی ایجاد می‌شود. معمولا گرید ۱ و ۲ چنین علامتی ندارند.
درد شکم چه زمانی نشانه کبد چرب است؟
اگر درد شکم در قسمت سمت راست و بالای شکم باشد، ممکن است از علائم این بیماری باشد. البته این علامت بیشتر در مراحل آخر بیماری از جمله سیروز کبدی دیده می‌شود.
علائم کبد چرب در زنان چیست؟
احتمال ابتلا به این بیماری در زنان یائسه یا زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک بیشتر است. علائم در خانم‌ها شامل علائم کلی است که در این مطلب ذکر کردیم. اگر در ناحیه شکم دردی احساس می‌کنید، پوست شما مایل به زرد شده است، پاها و شکم متورم شده است یا اشتهای خود را از دست داده‌اید، باید به پزشک مراجعه کنید.
علائم کبد چرب در مردان چیست؟
بسیاری از علائمی که ذکر کردیم، در مرد و زن امکان دارد، ایجاد شود. اما یکی از مواردی که در مردان مبتلا به جگر چرب دیده می‌شود، بزرگ‌شدن سینه‌ها بیش از حد معمول است. این عارضه بیشتر در مرحله‌ای که بیماری تبدیل به سیروز کبدی شده است، دیده می‌شود.
علائم کبد چرب در صورت چیست؟
علائم کبد چرب در چهره دیرتر خود را نشان می‌دهند. این بیماری در مراحل اولیه علائم و نشانه‌ای روی صورت ایجاد نمی‌کند. اما در مراحل پیشرفته باعث زرد شدن پوست و سفیدی چشم می‌شود. اگر احساس می‌کنید، صورت شما نسبت به قبل زرد شده است، باید آزمایش‌های لازم را برای تشخیص بیماری انجام دهید.
زرد شدن پوست یکی از علائم بیماری شایع کبد چرب است
زرد شدن پوست یا چشم‌ها یکی از علاپم کبد چرب است که عموما در مراحل بالاتر خود را نشان می‌دهد.
دلایل ایجاد کبد چرب چیست؟
شایع‌ترین علت بروز این بیماری اعتیاد به الکل است. اما درمورد افرادی که الکلی نیستند در بسیاری از موارد پزشکان نمی‌دانند چه چیزی باعث ایجاد آن می‌شود.
کارشناسان هنوز به طور دقیق نمی‌دانند، چرا در برخی افراد دور این اندام چربی تجمع‌کرده و در برخی دیگر از افراد این عارضه ایجاد نمی‌شود. اما به‌طورکلی می‌توان گفت معمولا کبد چرب و سیروز کبدی هر دو به موارد زیر مرتبط هستند و برای جلوگیری از این بیماری باید موارد زیر را کنترل کرد؛
اضافه‌وزن یا چاقی
مقاومت به انسولین
قند خون بالا که نشان‌دهنده پیش دیابت یا دیابت نوع ۲ است.
سطح بالای چربی در خون (به‌ویژه تری گلیسیرید)
دیگر علل بیماری کبد چرب چیست؟
جگر چرب هنگامی ایجاد می‌شود که بدن چربی زیادی تولید کند، یا به اندازه کافی چربی را دفع نکند. چربی اضافی در سلول‌های کبدی ذخیره می‌شود. در آنجا تجمع می‌یابد و باعث ایجاد این بیماری می‌شود. این تجمع چربی می‌تواند در اثر موارد مختلفی ایجاد شود، مانند:
نوشیدن بیش از حد الکل
چاقی
تجمع بیش از حد چربی در اطراف شکم (چاقی شکمی)
قند خون بالا
کلسترول بالا
تری گلیسیرید بالا
سندرم متابولیک
مقاومت به انسولین
دیابت نوع ۲
کم کاری تیروئید
کاهش عملکرد هیپوفیز (کم کاری هیپوفیز)
سندرم تخمدان پلی کیستیک
مقادیر بالای چربی در خون، به ویژه تری گلیسیرید
کاهش وزن سریع
برخی از انواع عفونت‌ها مانند هپاتیت C و اچ آی وی (HIV)
کمبود آلفا ۱ آنتی تریپسین
عوارض جانبی برخی از داروها مانند متوترکسات، تاموکسیفن، آمیودارون و داروهای ضدتشنج و ضد صرع، کورتون، استامینوفن (مصرف طولانی مدت) و برخی آنتی‌بیوتیک‌ها
بای پس معده
بارداری
قرار گرفتن در معرض سموم خاص
ژنتیک و وجود سابقه خانوادگی
بیماری التهابی روده (IBS)
مصرف زیاد کربوهیدرات
مصرف نوشیدنی‌های قندی.
ریسک فاکتورهای کبد چرب چه هستند؟
برخی از عوامل ممکن است خطر ابتلا به بیماری جگر چرب را افزایش دهند. افرادی که دارای یکی از ویژگی‌های زیر هستند، باید بیشتر از سایر افراد به علائم این بیماری توجه داشته‌باشند و در صورت نیاز آزمایش‌های مربوطه را انجام دهند.
افراد اسپانیایی یا آسیایی
خانم‌های یائسه
افراد چاق با چربی زیاد در ناحیه شکم
فشارخون بالا، دیابت یا کلسترول
ابتلا به آپنه انسدادی خواب
سطح بالای تری گلیسیرید در خون
سندروم متابولیک
سندروم تخمدان پلی‌کیستیک
تیروئید کم‌کار
غده هیپوفیز کم‌کار.
چه کسانی بیشتر به کبد چرب مبتلا می شوند؟
تعداد بیماران مبتلا به کبد چرب در چند سال اخیر بسیار افزایش یافته است. اما چه کسانی بیشتر به کبد چرب مبتلا می شوند؟ آیا شما هم نگران ابتلا به کبد چرب هستید؟
دلایلی که می‌تواند منجر به بیماری کبد چرب شوند
کبد چرب به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود مانند چاقی، دیابت، مصرف الکل و چربی خون و غیره.
۱. افراد دارای اضافه وزن ریسک بالاتری برای ابتلا به کبد چرب دارند
چاقی و اضافه‌وزن از عوامل مهم ابتلا به کبد چرب است. این مشکل علاوه بر کبد چرب با بیماری‌های دیگر مانند بیماری قلبی، سرطان و دیابت نوع ۲ نیز ارتباط دارد. امروزه باتوجه‌به سبک زندگی و رژیم‌های غذایی ناسالم، چاقی به یک معضل تبدیل شده است. علاوه بر غذاهای ناسالم، عواملی مانند استرس، خواب ناکافی، مشکلات هورمونی و عدم فعالیت کافی در اضافه‌وزن تاثیر دارند.
اگر شاخص توده بدنی (BMI) شما بین ۲۵ تا ۳۰ است، دچار اضافه‌وزن هستید و اگر بالای ۳۰ است، چاق محسوب می‌شوید. سعی کنید با رژیم غذایی سالم و ورزش روزانه وزن خود را پایین بیاورید. کاهش وزن در پیشگیری از کبد چرب تاثیر بسیار زیادی دارد.
به نقل از my.clevelandclinic در رابطه با پیشگیری و درمان کبد چرب:
بهترین راه برای پیشگیری و مدیریت این بیماری انجام اقداماتی است که به سلامت کلی بدن شما کمک میکند. سعی کنید. وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید. اگر دچار اضافه‌وزن یا چاقی هستید، به‌تدریج و از روش‌های اصولی وزن خود را کاهش دهید.
۲. افراد دارای دیابت نوع ۲ ممکن است که به کبد چرب مبتلا شوند
دیابت نوع ۲ بیماری مزمنی است که باعث افزایش قند خون می‌شود. در این بیماری بدن به هورمون انسولین پاسخ نمی‌دهد. انسولین گلوکز را برای تامین انرژی به سلول‌ها می‌رساند. در مراحل پیشرفته دیابت نوع ۲ بدن به‌اندازه کافی انسولین نساخته و گلوکز در خون تجمع پیدا میکند.
۳. کسانی که الکل مصرف می کنند
مصرف بیش از حد الکل باعث ابتلا به کبد چرب الکلی می‌شود. افرادی که اعتیاد به الکل دارند، در معرض خطر ابتلا به کبد چرب و نارسایی کبد هستند. کبد بیشتر الکل را تجزیه کرده و از بدن خارج میکند. اما فرآیند تجزیه باعث تولید مواد مضر می‌شود. این مواد به سلول‌های کبد آسیب رسانده و باعث التهاب این اندام می‌شود. این بیماری در نهایت می‌تواند به هپاتیت الکلی و سیروز تبدیل شود.
الکل و کبد چرب به هم مرتبط هستند
کبد چرب می‌تواند در اثر سوء مصرف الکل باشد.
۴. کسانی که کلتسرول بالا دارند
کلسترول بالا یکی از بیماری‌های شایع به‌ویژه در مناطق پیشرفته است. زمانی که مقدار این چربی در خون افزایش پیدا میکند، در دیواره‌های رگ‌های خونی جمع شده و باعث تشکیل پلاک می‌شود. این پلاک‌ها به‌مرورزمان بزرگ شده و مسیر جریان خون را مسدود می‌کنند.
یک نوع از کلسترول بالا خانوادگی بوده و ژن‌های آن به ارث می‌رسند. اما نوع دیگر آن اکتسابی بوده و شرایطی مانند سبک زندگی، بیماری‌های زمینه‌ای و داروهای مصرفی در ابتلا به آن تاثیر دارند.
۵. سطح بالای تری گلیسیرید در خون ممکن است باعث ابتلا به کبد چرب شود
بالارفتن چربی خون از جمله تری گلیسیرید می‌تواند احتمال ابتلا به کبد چرب را بالا ببرد. این بیماری می‌تواند ارثی باشد. اما سبک زندگی امروزی شامل رژیم غذایی ناسالم و فعالیت بدنی بسیار کم از جمله دلایل بالا رفتن تری گلیسیرید در خون است. اگر سطح تری‌گلیسیرید خون شما بالا است، باید سبک زندگی خود را تغییر دهید. زیرا این بیماری می‌تواند منجر به کبد چرب، سکته مغزی یا حمله قلبی شود.
۶. کبد چرب در زنان باردار
کبد چرب در بارداری جز بیماری‌های نادر اما جدی است. برخی خانم‌ها در دوره بارداری دچار این بیماری می‌شوند. علت دقیق آن مشخص نیست. در حالت طبیعی تری گلیسیرید و اسیدهای چرب در کبد تجزیه می‌شوند. اما در بدن برخی خانم‌ها در دوران بارداری چربی بیش از حد تولید‌شده و در سلول‌های کبد و اطراف آن تجمع پیدا میکند.
کبد چرب در بارداری می‌تواند عوارض جدی برای مادر و جنین داشته‌باشد. این بیماری احتمال فشارخون بارداری، خونریزی پس از زایمان و زایمان زودرس را افزایش می‌دهد.
مادر بارداری که به کبد چرب مبتلا است
مادر باردار می‌تواند بیماری کبد چرب داشته‌باشد.
۷. عدم تحرک کافی
یکی از دلایل افزایش ابتلا به کبد چرب عدم تحرک کافی است. نشستن طولانی و انجام ندادن ورزش روزانه باعث ابتلا به بیماری‌های مختلف از جمله کبد چرب غیرالکلی می‌شود. تحقیقاتی در سال ۲۰۱۵ نشان داد که ابتلا به کبد چرب در میان افرادی که مدت‌زمان طولانی نشسته و فعالیت بدنی بسیار کمی دارند، بیشتر است.
۸. ژنتیک
ابتلا به کبد چرب می‌تواند ارثی باشد و ژن آن بین اعضای خانواده منتقل شود. البته هنوز ژن مربوط به این بیماری ناشناخته است. مشکلات ژنتیکی در برخی افراد باعث می‌شود، به تجمع چربی در کبد حساسیت بیشتری نشان دهند. حدود ۳۰% از تفاوت‌های تجمع چربی در کبد مربوط به همین جهش‌های ژنتیکی می‌شود.
۹. آپنه خواب
افرادی که دچار آپنه انسدادی خواب هستند، ممکن است دچار مقاومت به انسولین شوند. همچنین التهاب در این افراد شیوع بیشتری دارد. به همین دلیل احتمال ابتلا به کبد چرب غیرالکلی در این افراد بیشتر می‌شود. چاقی و ابتلا به سندروم متابولیک در کنار آپنه خواب می‌توانند بیماری کبد چرب را تشدید کنند.
۱۰. رژیم غذایی و وضعیت دستگاه گوارش
رژیم غذایی در ابتلا به انواع بیماری‌ها از جمله کبد چرب تاثیر زیادی دارد. امروزه به دلیل مصرف زیاد غذاهای سرخ‌شده، فست‌فود، گوشت قرمز، نوشابه‌های گازدار، انواع غذاها با قندهای افزوده و شیرینی‌جات ابتلا به کبد چرب افزایش پیدا کرده است. برای پیشگیری و کنترل کبد چرب باید مصرف میوه و سبزیجات تازه افزایش پیدا کند. گیاهان پر فیبر مانند حبوبات و غلات کامل در کنترل این بیماری توصیه می‌شوند.
تشخیص کبد چرب به چه صورت است؟
برای تشخیص این بیماری، اقدامات مختلفی لازم است که در زیر به بررسی آنها می‌پردازیم:
۱. شرح حال پزشکی
برای تشخیص، پزشک داخلی یا فوق تخصص گوارش و کبد، به یک شرح حال پزشکی نیاز دارد. سوالاتی در مورد تاریخچه پزشکی خانوادگی هرگونه سابقه بیماری کبدی، مصرف الکل، داروهای مصرفی، بیماری‌های زمینه‌ای، سابقه خستگی یا از دست‌دادن اشتها از شما پرسیده خواهد‌شد.
۲. معاینه بدنی
برای بررسی التهاب کبد، پزشک ممکن است شکم را لمس کند یا فشار دهد. اگر کبد بزرگ شده‌باشد، ممکن است پزشک بتواند آن را در قسمت بالایی و راست شکم احساس کنند.
اما در برخی موارد، کبد می‌تواند ملتهب باشد اما بزرگ نشود. در نتیجه، ممکن است پزشک متخصص کبد، نتواند در لمس شکم، بزرگی کبد را تشخیص دهد.
استفاده از تست کبدی برای تشخیص بیماری کبد چرب ضروری است
تست‌های کبدی به تشخیص کبد چرب کمک میکند.
۳. آزمایش
در بسیاری از موارد، این بیماری خود را با افزایش آنزیم‌های کبدی در آزمایش خون، نشان می‌دهد. در آزمایش خون فرد مبتلا به این بیماری، آنزیم‌های آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) افزایش می‌یابند. افزایش آنزیم‌های کبدی نشان دهنده التهاب کبد است. این بیماری یکی از دلایل التهاب کبد و افزایش آنزیم‌های کبدی است، اما تنها علت آن نیست.
در صورت بالا بودن آنزیم‌های کبدی، پزشک آزمایش‌های دیگری را برای شناسایی علت التهاب درخواست می‌دهد. آزمایش‌هایی که برای تشخیص کبد چرب به پزشک کمک می‌کنند عبارتند از:
آزمایش بررسی عملکرد کبد یا تست کبد چرب: این تست با آزمایش خون انجام شده و سطح پروتئین‌ها و آنزیم‌ها در کبد بررسی می‌شود. اگر در آزمایش عملکرد کبد مورد مشکوکی مشاهده شود، پزشک برای تشخیص دقیق‌تر آزمایش‌های تصویربرداری را توصیه میکند.
آزمایش چربی خون
شمارش کامل سلول‌های خونی
آزمایش بررسی هپاتیت ویروسی مزمن (هپاتیت A، هپاتیتی B، هپاتیت C)
آزمایش غربالگری بیماری سلیاک
قند خون ناشتا
هموگلوبین A۱C برای بررسی سطح قند خون طی ۶ ماه گذشته.
۴. مطالعات تصویربرداری
پزشک ممکن است برخی از آزمایش‌های تصویربرداری زیر را برای بررسی وجود چربی اضافی یا سایر مشکلات درخواست دهد:
سونوگرافی
سی تی اسکن (CT scan)
ام آر آی (MRI)
فیبرو اسکن
۵. نمونه برداری از کبد
نمونه‌برداری از کبد بهترین روش برای تعیین شدت بیماری کبدی است. در طی نمونه‌برداری از کبد، پزشک یک سوزن را در کبد فرو میکند و یک تکه از بافت را برمی‌دارد. سپس نمونه تهیه‌شده، در زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود.
بیوپسی کبد برای تشخیص کبد چرب استفاده می شود.
کبد چرب را می‌توان با بیوپسی کبد تشخیص داد.
۶. تست کبد چرب در خانه
تشخیص کبد چرب در خانه توسط خود فرد بسیار دشوار هست و حتما باید توسط آزمایش‌های متخلف بعد از تجویز پزشک انجام شود. با این حال بیماری کبد چرب علائمی شایع دارد که در افراد مختلف دیده می‌شود. با دانستن این علائم می‌توانیم با سرعت بیشتری بیماری را تشخیص داده و درمان آن را زودتر آغاز کنیم.
علائم شایع کبد چرب شامل خستگی، بی‌حالی، افزایش شدت خواب و همچنین ضعف روزانه هستند. به این موارد توجه زیادی بکنید.
عوارض کبد چرب چیست؟
این سوال ذهن همه‌ی ما را درگیر میکند که کبد چرب چه عوارضی دارد؟ عارضه اصلی این بیماری، پیشرفت به سمت سیروز است. سیروز به معنی تشکیل زخم (اسکار) در کبد است که منجر به سخت‌شدن کبد می‌شود. واریس مری و سرطان کبد نیز از دیگر عوارض این بیماری هستند. این بیماری می‌تواند روی رشد مو تأثیر بگذارد و باعث شروع ریزش مو شود.
۱. عوارض خطرناک کبد چرب چیست؟
از عوارضی که در مراحل پایانی کبد چرب ایجاد می‌شود، سیروز کبدی است که به دلیل التهاب کبد به وجود می‌آید. سیروز باعث اسکار در کبد شده و زخم ایجاد میکند. اگر این روند متوقف نشود، شخص به عوارض زیر مبتلا می‌شود.
تجمع مایع در شکم
تورم وریدهای مری که احتمال دارد، پاره شود و خونریزی کند.
گیجی و خواب‌آلودگی
سرطان کبد
نارسایی کبد و ازکارافتادن این اندام.
۲. کبد چرب موجب اختلال در آنزیم های کبدی می شود؟
همان‌طور که گفتیم این بیماری می‌تواند، در عملکرد کبد مشکل ایجاد کند. در این شرایط آنزیم‌های کبدی دچار اختلال می‌شوند. یکی از راه‌های تشخیص این بیماری آزمایش خون و بررسی این آنزیم‌ها است. اگر در آزمایش خون سطح آنزیم‌های کبدی مانند آلانین آمینوترانسفراز و آسپارتات آمینوترانسفراز یا همان آزمایش ALT و AST بالاتر از حد معمول باشد، نشانه مشکل در کبد است.
۳. آیا کبد چرب باعث مرگ می شود؟
در بیشتر افراد این بیماری مشکل جدی ایجاد نمی‌کند و با تغییرات کوچکی در سبک زندگی می‌توان آن را مدیریت کرد. اما زمانی که این بیماری به مرحله سیروز کبدی می‌رسد، ممکن است در نهایت منجر به نارسایی کبد و سرطان کبد شود. کبد عضوی حیاتی در بدن است و نمی‌توان بدون آن زندگی کرد.
عارضه اصلی بیماری کبد چرب، پیشرفت بیماری به سمت سیروز کبدی است که می‌تواند به نارسایی و حتی سرطان کبد منجر شود.
آیا کبد چرب قابل درمان است؟
درمان کبد چرب در منزل هم انجام می‌شود.
درمان کبد چرب چگونه است؟
در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان قطعی این بیماری تأیید نشده‌است. برای تولید و آزمایش داروها، تحقیقات بیشتری لازم است. در زیر به بررسی مواردی می‌پردازیم که با رعایت آنها می‌توان روند بیماری را آهسته یا حتی در مواردی معکوس کرد.
۱. درمان فوری کبد چرب
احتمالا این عبارت توجه شما را جلب میکند که کبد چرب را سه سوته درمان کنید! کبد چرب درمان دارد اما برای درمان سریع آن باید هوشیارانه عمل کنید. برای درمان فوری این بیماری بهترین راه کاهش وزن است. تحقیقات نشان می‌دهد، حتی کاهش وزن به مقدار کم می‌تواند تاثیر بسیار خوبی روی روند درمان داشته باشد. اگر بیمار دچار نوع الکلی این بیماری باشد، قطع مصرف الکل می‌تواند تاثیر خوبی ایجاد کرده و باعث پاکسازی کبد چرب می‌شود.
۲. درمان های دارویی و قرص برای کبد چرب
هیچ نوع دارویی برای درمان این بیماری وجود ندارد و پزشک بیشتر روی تغییر سبک زندگی تمرکز میکند. اما ممکن است برای کنترل دیابت، کلسترول و تری گلیسیرید داروهایی تجویز شود. در برخی مواقع نیز پزشک قرص ویتامین E تجویز میکند. داروی ضد دیابت متفورمین در افرادی که همراه دیابت دچار نوع غیرالکلی این بیماری هستند، تاثیر بسیار خوبی دارد. متفورمین مقاومت به انسولین را بهبود می‌دهد.
۳. عمل جراحی
سیروز می‌تواند منجر به نارسایی کبدی شود. افرادی که به نارسایی کبدی دچار می‌شوند، ممکن است برای درمان، به پیوند کبد نیاز داشته‌باشند.
برای تشخیص و درمان این بیماری باید به متخصص گوارش و فوق تخصص کبد مراجعه کنید. در دکترتو می‌توانید با بهترین پزشکان فوق تخصص کبد کشور آشنا شوید، با آنها مشورت کنید و برای دریافت نوبت حضوری اقدام کنید.
۴. توصیه ها و درمان کبد چرب در خانه
در بسیاری از موارد، می‌توان روند بیماری را از طریق تغییر سبک زندگی و درمان خانگی کبد چرب معکوس کرد. این تغییرات ممکن است از آسیب کبدی و ایجاد زخم جلوگیری کند. چند قدم مهم برای درمان خانگی کبد چرب عبارتند از:
از مصرف الکل اجتناب کنید. الکل می‌تواند باعث آسیب شدید به کبد شود.
برای کاهش وزن اقدام کنید. کاهش وزن می‌تواند چربی‌های موجود در کبد را نیز کاهش دهد.
رژیم غذایی خود را تغییر دهید. از مصرف غذاهایی که باعث افزایش چربی خون و قند خون می‌شوند خودداری کنید. یک لیست غذایی کبد چرب مناسب داشته‌‌باشید و آن را از متخصص تغذیه دریافت کنید.
مصرف کالری اضافی را کاهش دهید. کالری اضافی به شکل چربی در بدن و از جمله در کبد، ذخیره می‌شود.
کاهش مصرف چربی اشباع شده و چربی‌های ترانس.
افزایش مصرف میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل.
کاهش مصرف کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده مانند شیرینی‌جات، برنج سفید، نان سفید.
روزانه حداقل ۳۰ دقیقه ورزش کنید.
برخی شواهد نشان می‌دهند که مصرف مکمل‌های ویتامین E ممکن است به جلوگیری یا درمان آسیب کبدی ناشی از این بیماری کمک کند.
مصرف دارو برای کاهش کلسترول یا تری گلیسیرید خون.
مصرف دارو برای کاهش فشار خون.
مصرف دارو برای کنترل دیابت.
مصرف داروهایی که باعث آسیب به کبد می‌شوند، محدود کنید. قبل از استفاده از یک مکمل یا داروی جدید با پزشک خود مشورت کنید. علاوه بر این، برخی از مکمل‌ها یا داروهای گیاهی ممکن است کبد را تحت تاثیر قرار دهند.
۵. غذاهای مفید کبد چرب کدامند؟
مهم‌ترین اقدام برای درمان این بیماری رعایت رژیم غذایی است. سعی کنید از تمام گروه‌های غذایی شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین بدون چربی، لبنیات کم‌چرب، چربی و روغن سالم در رژیم غذایی خود استفاده کنید. مصرف غذاهای پرکالری را محدود کنید و غذاهای غنی از فیبر را جایگزین آنها کنید. انواع میوه، سبزیجات و حبوبات جز غذاهای پر فیبر هستند. برای اطلاعات بیشتر می توانید از دکتر تغذیه آنلاین مشاوره بگیرید.
کاهش وزن، تغذیه سالم، ورزش و عدم مصرف الکل در کنار مصرف دارو برای کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند چربی خون یا دیابت بهترین راه برای درمان کبد چرب است.
رژیم غذایی برای درمان کبد چرب
در حال حاضر داروی خاصی برای درمان این بیماری وجود ندارد و پزشکان بیشتر بر تغییر سبک زندگی و تغذیه سالم تأکید دارند.
صبحانه مناسب برای کبد چرب
برخی از مواردی که می‌توانند بهترین همراه و همنشین شما در هنگام صبحانه باشند شامل موارد زیر هستند؛
سالاد میوه
یک سالاد مقوی ترکیبی از یک موز با سایر میوه‌ها می‌تواند شما را در طول روز پر انرژی نگه دارد و همزمان برای کبد چرب هم مفید باشد .
غلات
یکی از بهترین رژیم‌های غذایی برای کبد چرب می‌تواند مصرف غلات در صبحانه باشد .
دسر ماست و توت
اگر دوست دارید یک صبحانه خوشمزه و سالم برای کبد چرب خود امتحان کنید، دسر ماست و توت می‌تواند بهترین گزینه باشد .
نان و پنیر
پنیر یکی از اصلی‌ترین گزینه‌های صبحانه برای ما ایرانی هاست، انتخاب یک پنیر محلی با نان سبوس‌دار گزینه مناسب برای کبد چرب شماست.
سرکه سیب برای کبد چرب
سرکه سیب کمک میکند چربی انباشته‌شده در داخل و اطراف کبد هضم شود و به فرایند کاهش وزن کمک میکند .البته تاکید می‌کنیم که در مصرف هیچ یک از این داروهای گیاهی و خوراکی‌های طبیعی نباید زیاده‌روی کنید. زیرا می‌تواند باعث بدتر شدن شرایط کبد شود و به اصلا از سوی دیگر بام بیفتید.
مصرف روغن در کبد چرب باید کم شود
مصرف روغن خود را کاهش دهید و یا از روغن طبیعی استفاده کنید.
۶. درمان کبد چرب در طب سنتی
یکی از راه‌های درمانی که بسیاری از افراد به خصوص افرادی که در خاورمیانه زندگی می‌کنند، مورد استفاده قرار می‌دهند، طب سنتی و بومی یک منطقه است. در ایران طب سنتی یک شکل سازماندهی‌شده‌تری دارد که روش‌های درمانی را برای درمان کبد چرب ارائه می‌دهد. نمی‌توان از این روش‌ها برای درمان قطعی کبد چرب کمک گرفت. اما جالب است بدانید که می‌تواند این روش‌ها را در کنار روش‌های درمانی و پزشکی برای بهبود کبد چرب مورد استفاده قرار داد. در ادامه به برخی از داروهای گیاهی که برای درمان کبد چرب مورد استفاده قرار می‌گیرند، اشاره کرده‌ایم. با ما همراه باشید.
داروی گیاهی برای کبد چرب
برخی از داروهای گیاهی که برای درمان کبد چرب مورد استفاده قرار می‌گیرند شامل موارد زیر هستند؛
زردچوبه
بهتر است که این داروی گیاهی به صورت کپسول بعد از غذا یا با عسل مخلوط و به صورت روزانه مصرف شود. تاثیرات معجزه‌آسای آن را مشاهده خواهید کرد.
خاکشیر
مصرف شربت خاکشیر برای درمان کبد چرب و پاکسازی آن بسیار مفید است. خاکشیر عطش بدن را نیز برطرف میکند و می‌تواند یک ماده‌ی فوق‌العاده برای تابستان باشد.
لیموترش
می‌توانید روز خود را با لیموترش شروع کنید و برای کبد چرب خود یک هدیه‌ی فوق‌العاده آماده کنید.
چای سبز
مصرف چای سبز هم باعث پیشگیری کبد چرب و هم راهی درمانی برای این بیماری است. این داروی گیاهی از تجمع چربی در اطراف کبد جلوگیری میکند. بنابراین چای سبز را برای آرامش خیال و همچنین درمان کبد چرب بنوشید.
روش های پیشگیری از کبد چرب چیست؟
مهم‌ترین اقدام برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری تغییر در سبک زندگی و انجام کارهایی است که به سلامت بدن کمک میکند. از جمله:
وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید. اگر چاق هستید یا مقداری اضافه‌وزن دارید، وزن خود را کاهش دهید.
ورزش روزانه را در برنامه خود قرار دهید.
مصرف الکل را تا جای ممکن کاهش دهید.
اگر مبتلا به دیابت یا چربی خون هستید، به طور منظم داروهای خود را مصرف کنید.
رژیم غذایی سالم را انتخاب کنید. از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و چربی‌های سالم در رژیم خود استفاده کنید.
کبد چرب با دیگر بیماری ها چه ارتباطی دارد؟
کبد چرب با بسیاری از بیماری‌های دیگر دستگاه گوارش و برخی از بیماری‌های زمینه‌ای در ارتباط است. به این صورت که گاهی برخی بیماری‌ها موجب ابتلا به کبد چرب می‌شوند و گاهی برخی از این بیماری‌ها در اثر کبد چرب ایجاد می‌شوند. در ادامه بیماری‌های مرتبط با کبد چرب را در قالب چند سؤال و جواب بررسی می‌کنیم.
کبد چرب به بیماری های دیگر هم مرتبط است
کبد چرب می‌تواند در نتیجه‌ی بیماری‌های دیگر ایجاد شده‌باشد و یا بیماری‌های دیگری را ایجاد کند.
چه بیماری هایی موجب ایجاد کبد چرب می شود؟
علت دقیق ابتلای افراد به این بیماری مشخص نیست. اما برخی از بیماری‌ها ممکن است خطر ابتلا به آن را افزایش دهند. اگر دچار یکی از بیماری‌های زیر هستید، باید آزمایش‌های مربوط به کبد را انجام دهید.
۱. دیابت نوع ۲
۲. مقاومت به انسولین
۳. چربی خون بالا
۴. انواع عفونت مانند هپاتیت C.
چربی خون باعث ایجاد کبد چرب می شود؟
بالارفتن چربی خون می‌تواند یکی از دلایل ابتلا به این بیماری باشد. به‌ویژه در افرادی که تری گلیسیرید خون آنها بالا است، احتمال ابتلا به این بیماری بالاتر می‌رود. کلسترول بالا نیز عامل خطری برای کبد چرب محسوب می‌شود. اگر دچار چربی خون هستید، حتما در مدیریت بیماری خود دقت لازم را داشته باشید و به طور مرتب آزمایش چربی خون انجام دهید. همچنین درصورتی‌که سابقه خانوادگی چربی خون دارید، باید برای بررسی‌های دقیق آزمایش انجام دهید.
چاقی باعث کبد چرب می شود؟
یکی از عوامل خطر که می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهد، چاقی و اضافه‌وزن است. به‌ویژه افرادی که چربی در ناحیه شکم آنها زیاد است، بیشتر در خطر ابتلا به کبد چرب قرار دارند.
کبد چرب موجب نارسایی کبدی می شود؟
معمولا افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند، عوارض جدی ندارند و با تغییراتی در سبک زندگی بدون مشکل زندگی می‌کنند. اما زمانی که بیماری به گرید ۴ می‌رسد و شخص دچار سیروز کبدی می‌شود، اسکارهای پیشرفته‌ای در کبد ایجاد می‌شود. این اسکارها در عملکرد کبد اختلال ایجاد کرده و باعث نارسایی کبد می‌شوند.
کبد چرب همان فیبروز کبدی است؟
فیبروز کبدی، گرید ۳ این بیماری است. در این مرحله بافت اسکار اطراف کبد و رگ‌های خونی مجاور آن ایجاد شده است. اما هنوز کبد می‌تواند عملکرد عادی خود را داشته باشد.
کبد چرب همان سیروز کبدی است؟
سیروز کبدی آخرین مرحله و نوع پیشرفته این بیماری است. در مرحله سیروز کبدی آسیب شدیدی به کبد وارد شده و بافت اسکار تمامی قسمت‌های کبد را در برمی‌گیرد. در نتیجه عملکرد کبد کاهش پیدا کرده یا به طور کامل مسدود می‌شود. سیروز در نهایت می‌تواند منجر به نارسایی کبد و سرطان کبد شود.
التهاب کبد و تفاوت آن با کبد چرب چیست؟
التهاب کبد همان بیماری هپاتیت است که به دلیل عفونت ویروسی یا آسیب کبدی ایجاد می‌شود. گاهی ممکن است التهاب کبد، مشکل جدی ایجاد نکند و گاهی به‌صورت مزمن است. التهاب مزمن ممکن است منجر به زخم کبد یا سیروز کبدی شود. در نهایت عملکرد کبد دچار مشکل شده و احتمال سرطان کبد وجود دارد.
افرادی که هپاتیت دارند؛ کبد چرب هم دارند؟
عامل ایجاد هپاتیت ویروس بوده و از طریق تماس خون به خون انتقال پیدا میکند. هپاتیت عوارض جدی در پی داشته و به کبد آسیب می‌زند. در صورت عدم درمان اسکارهایی در کبد ایجاد کرده و شخص دچار سیروز کبدی می‌شود. سیروز کبدی گرید ۴ این بیماری است و می‌تواند باعث نارسایی کبد شود.
با تشکر از مراقبت فوری